Art. 175 (1) k.p. wprowadza nowe definicje pracownika i tak przez:
- ubezpieczoną – matkę dziecka – należy przez to rozumieć matkę dziecka niebędącą pracownicą, objętą ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121, z późn. zm.8));
- ubezpieczonego – ojca dziecka – należy przez to rozumieć ojca dziecka niebędącego pracownikiem, objętego ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych;
- pracownika – innego członka najbliższej rodziny – należy przez to rozumieć będącego pracownikiem, innego niż pracownik – ojciec wychowujący dziecko, członka najbliższej rodziny, o którym mowa w art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014 r. poz. 159, z późn. zm.9));
- ubezpieczonego – innego członka najbliższej rodziny – należy przez to rozumieć niebędącego pracownikiem, innego niż ubezpieczony – ojciec dziecka, ubezpieczonego członka najbliższej rodziny, o którym mowa w art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Dzięki tym zmianom prawo do urlopu macierzyńskiego posiada nie tylko pracownica - matka, ale również pracownik - ojciec dziecka, ale także również pracownik - inny członek najbliżej rodziny czy ubezpieczony niebędący pracownikiem - inny człowiek najbliższej rodziny.
Wymiar urlopu macierzyńskiego - kiedy można z niego skorzystać
Wymiar urlopu macierzyńskiego zależy od liczy dzieci urodzonych przy jednym porodzie i obecnie wynosi:
- 20 tygodni w sytuacji urodzeniu dziecka przy jednym porodzie,
- 31 tygodni w sytuacji urodzeniu dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 33 tygodnie w sytuacji urodzeniu trójki dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni w sytuacji urodzeniu czwórki dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni w sytuacji urodzeniu pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Kodeks pracy przewiduje możliwość skorzystania z urlopu macierzyńskiego przez pracownicę przed porodem - nie może on jednak przekraczać więcej niż 6 tygodni przez przewidywanym porodem.
Jeżeli pracownica skorzysta z tego uprawnienia, to po porodzie przysługuje takiej pracownicy urlop macierzyński pomniejszony o okres wykorzystany przed porodem.
Pracownica chcą skorzystać z tego uprawnienia powinna przedstawić pracodawcy wniosek o skorzystanie z urlopu macierzyńskiego przed porodem oraz zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu.
Co w sytuacji gdy pracownica w ciąży jest niezdolna do pracy z powodu choroby?
W takiej sytuacji pracownica również przedstawia zwolnienie lekarskie pracodawcy, a pracodawca obowiązany jest takie orzeczenie respektować. Zgodnie z ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa kobiety mogą pobierać zasiłek chorobowy przez 270 dni - kobieta może zatem przebywać na zwolnieniu nawet do dnia porodu.
Czy pracownica może zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego?
Tak, takie uprawnienie przysługuje pracownicy po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Pracownica może więc spokojnie wrócić do pracy po 14 tygodniach urlopu macierzyńskiego wykorzystanych po porodzie, także wówczas gdy opieki nad dzieckiem podejmie się ubezpieczony ojciec dziecka nieposiadający statusu pracownika. Jeżeli np. ojciec dziecka świadczy pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej lub prowadzi własną działalność gospodarczą to musi takie działalności zarobkowe przerwać, żeby wykorzystać pozostały okres urlopu macierzyńskiego matki dziecka.
Czy matka dziecka, która nie posiada statusu pracownika może zrezygnować z pobierania zasiłku macierzyńskiego na rzecz ojca -pracownika?
Tak, w sytuacji gdy matka dziecka nie posiada statusu pracownika, ale jest osobą ubezpieczoną może po upływie 14 tygodni po porodzie zrezygnować z pobierania zasiłku macierzyńskiego na rzecz ojca - pracownika, gdy ten złoży wniosek do pracodawcy w terminie co najmniej 14 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141).
- Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636).
adw. dr Łucja Kobroń-Gąsiorowska
Kancelaria BCKG adwokaci
Treść artykułu oraz treści z nim związane - zamieszczone na niniejszej stronie internetowej mają charakter jedynie informacyjny i nie mogą być uznawane za poradę prawną jakiejkolwiek sprawie. BCKG adwokaci nie ponoszą odpowiedzialności za żadne stwierdzenie umieszczone w treści niniejszej stronie. Poszukujący porady prawnej powinni zasięgnąć indywidualnej porady prawnej we wszystkich sprawach w jakikolwiek sposób odnoszących się do ich praw i obowiązków.