Cukrzyca w ciąży, depresja... Mamo, uważaj na siebie!

W okresie ciąży przyszła mama powinna o siebie szczególnie dbać oraz regularnie odwiedzać lekarza – to nie ulega wątpliwości. Istnieje wiele czynników, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia płodu, dlatego warto poznać listę schorzeń występujących u kobiet w ciąży, aby wiedzieć na co uważać i co ewentualnie jest alarmującym sygnałem wymagającym odwiedzenia lekarza. Na szczycie tej listy znajduje się między innymi cukrzyca ciążowa oraz depresja około- i poporodowa.

Cukrzyca w ciąży

Zacznijmy od cukrzycy ciążowej, która uaktywnia się podczas ciąży i zwykle ustępuje zaraz po porodzie. Najbardziej narażonymi na nią są kobiety zaliczające się do grupy ryzyka, między innymi te po 35. roku życia i takie, których rodzice mieli zdiagnozowaną cukrzycę. Podczas konferencji, zorganizowanej w listopadzie zeszłego roku w Warszawie z okazji Światowego Dnia Cukrzycy, krajowy konsultant w dziedzinie diabetologii, prof. Krzysztof Strojek, zaznaczył, że cukrzyca w ciąży powstaje u około 3 procent kobiet spodziewających się dziecka.

Standardowe objawy cukrzycy w ciąży to wzmożone pragnienie, senność oraz częste oddawanie moczu. Więcej o symptomach, których nie można bagatelizować, a także o sposobach leczenia i wykrywania cukrzycy ciążowej można znaleźć na stronie: https://www.zdrowystartwprzyszlosc.pl/cukrzyca-ciazowa-objawy-i-skutki-cukrzycy-w-ciazy

W większości przypadków kobiety, u których zdiagnozowano cukrzycę ciążową, rodziły zdrowe dzieci bez żadnych powikłań. Jednak nieleczona cukrzyca może doprowadzić do zwiększonej masy ciała dziecka, przez co może być konieczne przeprowadzenie porodu metodą cesarskiego cięcia. Jednocześnie młode mamy mogą być spokojne, ponieważ u 98 procent przypadków cukrzyca ciążowa znika zaraz po przyjściu dziecka na świat. Mimo to kobieta powinna dbać o swoje zdrowie, ponieważ istnieje ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II – należy prowadzić aktywny i zdrowy styl życia.

Depresja okołoporodowa i poporodowa

Problemy emocjonalne okresu okołoporodowego to cała lista zaburzeń, która przez część specjalistów nazywana jest okołoporodowymi zaburzeniami nastroju i lękami (PMAD – Perinatal Mood and Anxiety Disorders). Wymienia się tutaj między innymi takie zaburzenia jak depresja i lęki w ciąży, depresja poporodowa, okołoporodowe zaburzenia lęku panicznego, poporodowy zespół stresu pourazowego i psychoza poporodowa, która wymaga natychmiastowej interwencji specjalisty. Niepokojącymi objawami są: apatia, zaburzenia snu i apetytu, trudności w podejmowaniu decyzji, zaburzenia koncentracji, pojawiające się agresywne myśli w stosunku do dziecka, ogólny lęk przy myśleniu o dziecku oraz przytłaczające negatywne emocje jak złość i poczucie winy.

Dotychczasowe badania wykazały, że zaburzenia psychiczne częściej występują u ciężarnych, które miały wcześniej depresję, charakteryzują się określonymi predyspozycjami osobowościowymi, ale także są w pierwszej linii są spokrewnione z kobietami, które miały zaburzenia poporodowe. Brak rozpoznania i leczenia może mieć niekorzystny wpływ na relacje z ojcem dziecka, rodziną oraz późniejsze relacje kobiety z dzieckiem, co potem może negatywnie przełożyć się na rozwój emocjonalny dziecka.

Szacuje się, że depresja poporodowa dotyka od 10 do nawet 15 procent młodych matek, a co ósma kobieta w ciąży w Polsce cierpi na depresję okołoporodową. Do tego u 50 procent kobiet zaraz po porodzie występują lekkie objawy psychiczne, a 17 procent wymaga pomocy psychiatry. Sprawa jest na tyle poważna, że – jak poinformowała w marcu 2018 roku profesor Beata Pięta, prezes zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Położnych – Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało wdrożenie specjalnego testu z 21 pytaniami dla ciężarnych, dzięki czemu będzie można szybko rozpoznać objawy i zaproponować odpowiednie leczenie. Prace nad programem trwają.

Nie jest to jednak pierwszy tego typu pomysł. Już wcześniej pojawił się program Indywidualizacji Opieki Okołoporodowej (IOO) wdrażany w województwie opolskim niezależnie od Ministerstwa Zdrowia. Jego autorką jest dr Emilia Lichtenberg-Kokoszka, położna i pedagog z Uniwersytetu Opolskiego, która już w 2014 roku zwracała uwagę, że kobiety w ciąży dla lekarzy są często po prostu obcymi osobami, przez co może dojść do nieporozumień komunikacyjnych czy też zbyt ogólnego potraktowania przyszłej mamy. Rozwiązaniem tego problemu jest właśnie program IOO, który ciężarnym daje możliwość nazwania oczekiwań wobec szpitala, a personelowi medycznemu – możliwość lepszego poznania pacjentki i jej potrzeb. To, co jest szczególnie akcentowane, to uwzględnienie w opiece okołoporodowej psychologicznych aspektów, dzięki czemu można ocenić dobrostan psychiczny rodzącej oraz jej psychospołeczne funkcjonowanie. Narzędzie to test w formie 22 pytań, który wypełnia się w czasie ciąży – dotyczą między innymi standardu życia, samoakceptacji i podejścia do rzeczywistości. Na realizację programu w latach 2016-2020 województwo ma wydać około 70 milionów złotych.

Źródła:

• https://www.wrelacji.pl/psychoterapia-strefa-wiedzy/depresja-i-problemy-lkowe-w-okresie-okooporodowym/15/5/2017
• http://radio.opole.pl/100,173509,70-milionow-zlotych-na-program-opieki-okoloporod
• http://www.pfed.org.pl/uploads/1/9/9/8/19983953/magazynpfed_05.pdf
• http://gazetaolsztynska.pl/502869,Testy-dla-kobiet-w-ciazy-i-swiezo-upieczonych-matek-To-nowy-pomysl-ministerstwa.html?preview=7341601e27923a8927ba#axzz5CAo2oN7P
• http://www.psychiatria.pl/artykul/zaburzenia-psychiczne-u-kobiet-w-okresie-okoloporodowym/641
• http://siostraania.pl/opole-indywidualizacja-opieki-okoloporodowej-szpitale-chca-wdrozyc-nowy-program/
• http://zdrowie.dziennik.pl/cukrzyca/artykuly/562181,eksperci-cukrzyca-nieco-inaczej-objawia-sie-u-kobiet-i-mezczyzn.html