Tarczyca to gruczoł, który – mimo swoich niewielkich rozmiarów – odgrywa istotną rolę w wielu aspektach funkcjonowania organizmu. Dzieje się tak za sprawą jej podstawowej funkcji o charakterze endokrynnym, polegającej na produkcji tak zwanych hormonów tarczycowych – a więc trójjodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Oba te hormony uczestniczą w licznych przemianach i procesach zachodzących w organizmie – w tym w procesie metabolizmu czy termogenezy. Jakie choroby mogą zaatakować tarczycę i w jaki sposób wygląda ich przebieg? Jak rozpoznać najpowszechniejsze objawy schorzeń omawianego gruczołu?

Choroby tarczycy – rodzaje schorzeń tarczycy
Wśród najczęściej występujących chorób tarczycy wyróżnia się przede wszystkim:
- niedoczynność tarczycy (określaną również mianem hipotyreozy). Jest to stan, w którym wspomniany gruczoł produkuje zbyt małe ilości hormonów tarczycowych. Najczęstszą przyczyną schorzenia jest inna jednostka chorobowa – a mianowicie choroba Hashimoto – w przebiegu której dochodzi do stopniowego niszczenia komórek tarczycy;
- nadczynność tarczycy (określana również jako hipertyreoza). W tym schorzeniu, odwrotnie, niż w nadczynności tarczycy, gruczoł ten produkuje nadmierne ilości hormonów T3 i T4. Najczęstszą przyczyną takiego stanu jest rozwój choroby Gravesa-Basedowa, prowadzącej do zwiększenia wydzielania hormonów tarczycowych;
- choroba Hashimoto – czyli przewlekłe, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. W przebiegu choroby Hashimoto komórki własnego układu odpornościowego pacjenta atakują tarczycę, prowadząc do jej powolnej degradacji oraz – tak, jak zostało to już wspomniane – do rozwinięcia się niedoczynności tarczycy;
- choroba Gravesa-Basedova – to choroba, podobnie jak Hashimoto, należąca do grupy schorzeń autoimmunologicznych. W jej przebiegu dochodzi do nadmiernej aktywności wydzielniczej tarczycy (a więc do nadprodukcji hormonów T3 i T4) – czyli do nadczynności omawianego organu;
- wole tarczycowe, wole guzkowe. Są to zmiany strukturalne obecne w tarczycy, powodujące powiększenie tego gruczołu. Ogólnie wole tarczycowe dzieli się na nietoksyczne (mogą przez wiele lat nie dawać żadnych objawów, a jeśli pacjent je odnotowuje – wynikają jedynie z ucisku rosnącego wola na okoliczne tkanki) oraz toksyczne (aktywne hormonalnie, prowadzące do rozwoju nadczynności tarczycy);
- rak tarczycy (nowotwór złośliwy tarczycy), który w Polsce diagnozowany jest niezwykle rzadko, a jego leczenie polega zwykle na całkowitym usunięciu tarczycy oraz kompensacji jej funkcji właściwe dobraną farmakoterapią.
[H2] Choroby tarczycy – objawy chorób tarczycy
Główne objawy w nadczynności i niedoczynności tarczycy są powiązane przede wszystkim z przyspieszeniem lub też spowolnieniem przemian metabolicznych (w zależności od tego, czy tarczyca produkuje zbyt dużo, czy zbyt mało hormonów). I tak:
- w nadczynności tarczycy obserwuje się u pacjentów przede wszystkim ciągłe uczucie gorąca i wzmożoną potliwość, utratę masy ciała (mimo braku zmian w diecie czy mimo zwiększonego apetytu), zwiększoną nerwowość, rozdrażnienie, uczucie niepokoju, drżenie rąk, przyspieszenie metabolizmu (zwiększenie częstotliwości wypróżnień, biegunki), kołatania serca, wypadanie włosów, zaburzenia miesiączkowania u kobiet;
- w niedoczynność tarczycy pacjenci skarżą się z kolei na ciągłe uczucie zimna, niechęć do wykonywania codziennych obowiązków, trudności z pamięcią i koncentracją (tak zwana „mgła mózgowa”), nadmierną senność i uczucie zmęczenia, przyrost masy ciała (mimo braku zmian w diecie), pogorszenie kondycji skóry (suchość, łuszczenie), niskie ciśnienie, spowolnienie metabolizmu (rzadkie wypróżnienia, zaparcia), a także zaburzenia miesiączkowania i problemy z płodnością.
W chorobie Gravesa-Basedowa obserwuje się objawy nadczynności tarczycy, a także symptomy oczne (w tym wytrzeszcz oczu) i zwiększenie obwodu szyi. Z kolei w chorobie Hashimoto objawy pokrywają się z niedoczynnością tarczycy, a dodatkowo mogą występować obrzęki – w tym obrzęki twarzy, powiek, rąk.
Mimo, że najczęściej występujące schorzenia tarczycy dają dość charakterystyczne objawy, to często symptomy pojawiają się na późnym etapie choroby lub są przez pacjenta ignorowane i utożsamiane z przewlekłym stresem czy zmęczeniem. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek objawów, mogących wskazywać na dysfunkcje tarczycy, należy jak najszybciej udać się do endokrynologa.
Źródła:
- Lewiński, E. Płaczkiewicz-Jankowska, Niedoczynność tarczycy [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 15.07.2024
- Jarząb, E. Płaczkiewicz-Jankowska, Nadczynność tarczycy [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 15.07.2024
- Lewiński, E. Płaczkiewicz-Jankowska, Zapalenia tarczycy [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, weryfikacja hasła: 15.07.2024
- dr hab. n. med. M. Barczyński, prof. dr hab. n. med. A. Konturek, Współczesne trendy w leczeniu chorób tarczycy. Które choroby tarczycy należy wyleczyć operacyjnie lub technikami małoinwazyjnymi, a które aktywnie obserwować? [w:] Chirurgia po Dyplomie 01/2023
- Pastusiak, J. Michałowska, P. Bogdański, Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy [w:] Varia Medica 2018, tom 2, nr 2
- Budlewski, E. Franek, Diagnostyka obrazowa chorób tarczycy [w:] Choroby Serca i Naczyń 2009, tom 6, nr 1
- Luty, E. Bryl, Choroba Hashimoto – aspekt genetyczny i środowiskowy [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2017, tom 11, nr 1
Powiązane artykuły
-
Korzystając z tych 8 dobrodziejstw natury, będziesz cieszył się dłuższym życiem
Spośród tysięcy jadalnych roślin istniejących na świecie, można wyodrębić grupę śmiało nazywaną „przedłużającą życie”. Podczas, gdy inne rośliny wpływają pozytywnie na układ pokarmowy, nerwowy, czy odpornościowy, to istnieją takie, które mają specjalne właściwości zapobiegające poważnym chorobom (przede wszystkim chorobom serca). Wszelkie rośliny, które są w stanie poprawić pracę serca lub po prostu polepszyć stan zdrowia, mają realny wpływ na długość życia człowieka. Naszą uwagę przykuło 8 najbardziej znanych roślin, które pomagają w utrzymaniu prawidłowej kondycji zdrowotnej. Sprawdź naszą listę!
-
Dlaczego warto badać gęstość kości?
Osteoporoza jest bardzo często nazywana „cichym złodziejem”, gdyż choroba ta może przez długi czas rozwijać się bez jakichkolwiek objawów, równocześnie stopniowo osłabiając nasze kości. Można jednak wcześniej temu zapobiec podejmując działania profilaktycznie w postaci densytometrii, czyli badania gęstości tkanki kostnej.
-
Produkty, których nie może zabraknąć w Twojej diecie podczas miesiączki
Każda kobieta doskonale zna ból związany z miesiączkowaniem oraz ma swój sprawdzony lek na jego uśmierzenie. Jednak zanim sięgniemy po farmaceutyki warto poznać potrawy oraz składniki, które są w stanie ten ból lekko uśmierzyć, lub całkowicie wyeliminować jeśli tylko włączymy je do swojej diety przed lub w trakcie okresu.
-
6 znaków, które powiedzą Ci, że Twój okres nie jest normalny
Masz obawy co do tego, czy Twoja miesiączka aby na pewno jest normalna? Twój okres pojawia się co tydzień? A może regularnie, ale jest niemal niezauważalny? Dowiedz się, co świadczy o tym, że powinnaś się wybrać do ginekologa.
Redakcja
6 znaków, które powiedzą Ci, że Twój okres nie jest normalny 2017-03-06 08:35:45 2017-02-28 09:08:26