Stany zapalne jamy ustnej u posiadacza protezy – jak ich uniknąć?

Stany zapalne jamy ustnej – zapalenie języka

Najczęściej dotykające nas stany zapalne jamy ustnej to zapalenia języka oraz aftowe zapalenie jamy ustnej. W przypadku zapaleń języka, mamy do czynienia z wieloma rodzajami tego schorzenia. Przeważnie są to zakażenia wirusowe, bakteryjne czy grzybicze oraz właśnie urazy mechaniczne, spowodowane źle dopasowaną protezą. Zdarzają się też stany zapalne jamy ustnej wywołane przygryzieniem języka, na przykład podczas ataku padaczki, chociaż najczęściej przydarzające się z powodu naszej nieuwagi. Niekiedy przyczyną są czynniki drażniące: alkohol, dym tytoniowy, żucie tytoniu i inne. Inne przypadki obejmują stany zapalne języka jako skutek uboczny chorób, takich jak awitaminoza (zwłaszcza pelagra, czyli niedobór witamin z grupy B), niedokrwistość złośliwa, niedobory żelaza, kiła, AIDS oraz choroby skóry (liszaj płaski, rumień wielopostaciowy czy pęcherzyca). Niekiedy problem ten pojawia się również w czasie leczenia choroby nowotworowej gardła. Z reguły zapalenie języka dzielimy na dwa rodzaje: powierzchniowe, łagodne w przebiegu i bardziej uciążliwe niż groźne oraz głębokie, dotykające trzonu języka i związane zazwyczaj z silnym urazem mechanicznym. Zapalenie języka wymaga diagnostyki laryngologicznej i podania odpowiednich środków leczniczych, najczęściej działających miejscowo, a w przypadku silnej infekcji – antybiotyków.

Aftowe zapalenie jamy ustnej – uciążliwe i bolesne

Aftowe zapalenie jamy ustnej to najpopularniejszy stan zapalny jamy ustnej, z jakim mamy do czynienia na co dzień. Naukowcy szacują, że cierpi na nie co najmniej 20 proc. populacji. Nie do końca wiadomo jaka jest jego etiologia: zaskakujące jest to, że najczęściej występuje u dziewczynek z dobrze sytuowanych domów. Naukowcy sądzą, że powodem tego jest istotna rola czynników emocjonalnych oraz podatności genetycznej w przypadku tego schorzenia. Do innych czynników należą drażniące pokarmy (gluten, kawa, czekolada, ziemniaki, ser, orzechy, figi, owoce cytrusowe), niedobory żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12, ucisk, zaburzenia hormonalne, podrażnienie substancjami chemicznymi i zakażenia L-paciorkowcem. Niektórzy badacze wiążą aftowe zapalenie jamy ustnej także z cukrzycą lub niewłaściwym rozwojem języka. Zmiana jest widocznie czerwona i ma białą obwódkę, charakteryzuje ją piekący, uporczywy ból i ślinotok. Utrzymuje się od siedmiu do dziesięciu dni i znika; jest jednak uciążliwa i znacznie utrudnia przyjmowanie pokarmów. Stąd cierpiący na nawracające aftowe zapalenie jamy ustnej często uciekają się do stosowania kropli dostępnych bez recepty i łagodzących objawy. Niekiedy pojawia się też owrzodzenie, wymagające nieco bardziej skomplikowanej terapii. Okresowo podaje się także leki przeciwbólowe, gdyż odczucia towarzyszące aftowemu zapaleniu jamy ustnej są wyjątkowo nieprzyjemne.

Stany zapalne jamy ustnej a noszenie protezy zębowej – skąd związek?

Niestety osoby noszące protezę zębową wyjątkowo często borykają się ze stanami zapalnymi jamy ustnej. Pomijając już to, że niewłaściwie dobrana proteza prowadzi do efektu Godona, czyli przemieszczania się zębów w jamie ustnej tak, by ukryć lukę oraz wywołuje niekorzystne obciążenie dziąseł i ból szczęki i zanikanie odruchu żucia, to jeszcze nasza higiena jej stosowania pozostawia wiele do życzenia. Z danych naukowych wynika, że osoby starsze noszą protezę zbyt długo oraz stosują ją nawet wtedy, gdy już rozwinął się stan zapalny jamy ustnej – a to dodatkowo podrażnia te okolice. Wszystko to prowadzi do zwiększenia się ryzyka infekcji jamy ustnej u osób, które na co dzień stosują protezy zębowe - warto zapoznać się z materiałem dostępnym na stronie https://www.protefix.pl/wiedza-i-porady/stany-zapalne-dziasel-i-jamy-ustnej/.

Higiena – podstawa unikania infekcji jamy ustnej

W przypadku osób noszących protezy zębowe, najlepszą profilaktyką stanów zapalnych jamy ustnej jest odpowiednia higiena protezy. Jest ona czasochłonna – ale konieczna. Rezygnacja z protezy jest bezsensowna, zwłaszcza, że podstawą odpowiedniej artykulacji jest pełne uzębienie górne i dolne; ma więc ona znaczenie nie tylko estetyczne, ale i funkcjonalne. Bardzo ważne je, by czyścić protezę zębową po każdym posiłku. Pomocne w tym są specjalne tabletki do czyszczenia protez. Substancje zawarte w nich rozpuszczają wszelkie patogeny, które lubią osiadać na wyciągniętej z ust protezie – także te bakteryjne i grzybicze, które wywołują stany zapalne jamy ustnej. Tabletki do czyszczenia protez działają różnie – jedne już trzy minuty po rozpuszczeniu w wodzie, do której włożyliśmy protezę zębową, inne – dopiero po pół godziny.

Na co warto zwrócić uwagę przy higienie protezy?

Inne środki, które pomogą nam utrzymać higienę protezy, to na przykład pasty i proszki do czyszczenia protezy. Tutaj należy zwrócić uwagę na fakt, czy dana pasta nie ma na przykład zbyt grubych ziarenek, które rysują powierzchnię sztucznej szczęki. Obok higieny (w mikro zarysowaniach protezy rozwijają się drobnoustroje), ma to duże znaczenie estetyczne – porysowane zęby wyglądają mało naturalnie. Każdy posiadacz protezy zębowej powinien również pamiętać o tym, by posiadać trzy szczoteczki: jedną do protezy, jedną do dziąseł, a jedną do własnych zębów, jeżeli jeszcze jakieś posiada. Szczoteczki powinny być miękkie, by nie porysować powierzchni protezy i nie podrażnić delikatnych okolic jamy ustnej. Odpowiednia profilaktyka i pielęgnacja to podstawy ku temu, by długo cieszyć się dobrym stanem protezy zębowej i tym samym – pięknym uśmiechem.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Źródła:

• Majewski S. W.: Zmiany w układzie stomatognatycznym jako wynik postępującego procesu utraty zębów stałych. W: Podstawy Protetyki, Wydawnictwo Stomatologiczne SZS−W, Kraków 2000, 177–178.
• Mrówka-Kata, K., Namysłowski, G., Banert, K., & Ścierski, W. (2008). Zapalenia języka i inne wybrane jego zmiany o charakterze łagodnym. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 2, No. 2, pp. 127-131).
• Koczorowski., Gawriołek, & Siniawska, (2008). Protetyczne potrzeby lecznicze pensjonariuszy domów opieki społecznej w Wielkopolsce. Dent. Med. Probl, 45(4), 425-430.
• Krakowiak, P., Krzyżanowski, D., & Modlińska, A. Przewlekle chory w domu. Wydanie II rozszerzone i zmienione. Fundacja Lubię Pomagać, Gdańsk, 2011.